Η ειρωνεία στην ποίηση του Καβάφη ~ Αθανασία Δρακοπούλου

Η ειρωνεία, ένα ξεχασμένο στοιχείο στα χέρια των σύγχρονων τεχνητών.

Η ειρωνεία στην ποίηση του Καβάφη, είναι

ένα μέσο στοχαστικής απογύμνωσης της πραγματικότητας

Η ειρωνεία αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις μηχανισμούς της καβαφικής ποιητικής, όχι ως εργαλείο σαρκασμού ή ευθυμίας, αλλά ως μέσο απογύμνωσης των ψευδαισθήσεων του ανθρώπου και της κοινωνίας. Ο Καβάφης υιοθετεί μια λεπταίσθητη, συχνά υπαινικτική ειρωνεία, η οποία φωτίζει την αμφισημία των ανθρώπινων πράξεων, την αδυναμία υπέρβασης της μοίρας και την τραγική αλήθεια που υπολανθάνει πίσω από τους μεγάλους λόγους και τις πράξεις.

«Περιμένοντας τους Βαρβάρους»

Ίσως το πλέον εμβληματικό δείγμα καβαφικής ειρωνείας, το ποίημα περιγράφει μια κοινωνία που έχει εγκαταλείψει κάθε εσωτερική ζωτικότητα και αναμένει παθητικά την έλευση των "βαρβάρων" ως σωτηρία. Η ειρωνεία κορυφώνεται στους τελευταίους στίχους.

«Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.

Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.»

Η αντιστροφή των ρόλων , όπου οι «βάρβαροι» λειτουργούν όχι ως απειλή αλλά ως απαραίτητοι για την ύπαρξη ενός νοήματος, ενσαρκώνει την καβαφική ειρωνεία., μια κοινωνία σε πλήρη παρακμή έχει ανάγκη τον καταστροφέα για να συνεχίσει να υφίσταται. Η ειρωνεία εδώ δεν είναι σαρκαστική, αλλά αποκαλυπτική, μελαγχολική, σχεδόν μεταφυσική.

«Η Πόλις»

Στο ποίημα αυτό η ειρωνεία αποκτά υπαρξιακή χροιά. Ο ήρωας του ποιήματος επιθυμεί να εγκαταλείψει την πόλη, πιστεύοντας ότι αλλού θα βρει μιαν «άλλη πόλη, καλλίτερη». Όμως ο ποιητής αναιρεί τη δυνατότητα της διαφυγής.

«Η πόλις θα σε ακολουθεί [...]

Πάντα στην πόλι θα φθάνεις. Για τα αλλού -μη ελπίζεις »

Η ειρωνεία εδώ δεν προκύπτει από τη γελοιοποίηση του ήρωα, αλλά από τη διάψευση των προσδοκιών του. Η «πόλις» δεν είναι μόνο ο εξωτερικός χώρος, είναι το σύνολο των εσωτερικών αδιεξόδων, των επιλογών, των ενοχών και της μοίρας του υποκειμένου. Η φυγή είναι ψευδαίσθηση, ο άνθρωπος δεν μπορεί να αποδράσει από τον εαυτό του.

«Η Σατραπεία»

Η ειρωνεία σε αυτό το ποίημα λειτουργεί περισσότερο υπαινικτικά και υπονομευτικά. Φαινομενικά, πρόκειται για έναν ύμνο στην ηθική υπεροχή ενός προσώπου που αρνείται τις ηδονές και τις εξουσίες της ζωής, προκειμένου να διαφυλάξει την ελευθερία του. Όμως ο Καβάφης, με εξαιρετική δεξιοτεχνία, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο αυτός ο ηθικός ηρωισμός να μην είναι τίποτε άλλο από μια εκλογίκευση της αποτυχίας.

«Μήπως και ήσαν άλλως άξιοι - τι ζωή κι αυτή -

το δύσκολο, το σπάνιο εκείνο ν’ αρνηθείς,

της σατραπείας τα ψεύτικα μεγαλεία.»

Η λέξη «ψεύτικα» λειτουργεί εδώ διττά., είτε ως επιβεβαίωση της ματαιότητας των σατραπειών είτε ως εσωτερική παρηγορία αυτού που δεν τις απέκτησε ποτέ. Η ειρωνεία του Καβάφη δεν διαψεύδει την ηθική αξία της άρνησης, θέτει όμως ερωτήματα για τα κίνητρά της.

Στην ουσία , δεν είναι εργαλείο προσβολής ή επίδειξης ευφυΐας. Είναι ένα φιλοσοφικό βλέμμα πάνω στον άνθρωπο, ένα μέσο ενδοσκόπησης και στοχαστικής αμφιβολίας. Στην καβαφική ειρωνεία διακρίνεται ο πόνος της επίγνωσης, η αβεβαιότητα των κινήτρων και η τραγικότητα της ανθρώπινης μοίρας.

I died for Beauty - but was scarce [RW 448] ~ Emily Dickinson

 

I died for Beauty - but was scarce
Adjusted in the Tomb
When One who died for Truth, was lain
In an adjoining Room -

He questioned softly "Why I failed"?
"For Beauty", I replied -
"And I - for Truth - Themself are One -
We Brethren are",  He said -

And so, as Kinsmen, met a Night —
We talked between the Rooms -
Until the Moss had reached our lips -
And covered up  - Our names -

https://allpoetry.com/I-died-for-Beauty--but-was-scarce 

Το Τάμα ~ Αντώνης Δ. Σκιαθάς

 

Το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης το φέρνανε στην αυλή. Ήταν αρκετά μεγάλη, χωμάτινη, φυτεμένη με τα βολβοειδή της άνοιξης. Κατάλευκο, με μια κόκκινη κορδέλα στον λαιμό – ο βρόγχος του εθίμου – όπως έλεγαν οι κτήτορες της τελετής. Το δένανε στη μουριά κι αυτό στάλιαζε έντρομο λίγες ώρες πριν το λεπίδι. Το δέντρο φυτεύτηκε στα χρόνια του πρώτου πολέμου του αιώνα για να κρατά σκιές στις αμαρτίες των άδικων θανάτων. Το κτήμα γεμάτο λεμονόδεντρα, αγριαχλαδιές, αρκετές τζιτζιφιές, μια καρυδιά δίπλα στο πηγάδι και τέσσερα κυπαρίσσια στις άκριες του χωραφιού, πανύψηλα να ορίζουν την ιδιοκτησία των απογόνων του ήρωα Οδυσσέα Ανδρούτσου στη λουτρόπολη της Αιδηψού. Η μουριά μαύριζε με τους καρπούς της τον κήπο με τις λίθινες γούρνες, φυτεμένες γεράνια, ορτανσίες, γαρδένιες, και τη μοναχική μανόλια που συντρόφευε την αυλόπορτα. Τη μοναδική χρονιά που δεν φύλαξε η μουριά αρνί, ήταν εκείνη που στον κήπο, Μεγάλη Παρασκευή, στα πάτερα που ετοίμαζαν τα σφάγια του Πάσχα, ακούμπησαν τα φέρετρα των τριών από τα επτά παιδιά της οικογένειας που χτύπησε ο δυναμίτης.

Νιώθαμε όλο το βράδυ ότι προσπαθούσε να δραπετεύσει, να ελευθερωθεί από τον εναγκαλισμό με την αφιλόξενη μουριά. Ο εκδορέας, με το τσιγκελωτό μουστάκι, το καρό πουκάμισο και το μάλλινο παντελόνι μέσα στις γαλότσες, έφτανε άλλοτε τις πρώτες ώρες της Μεγάλης Πέμπτης κι άλλοτε το μεσημέρι, ανάλογα με τη δουλειά που είχε στο χωριό. Δεν ήταν ο μόνος που έσφαζε, αλλά ήταν ο πιο προσεκτικός. Ήταν ο μόνος, που όταν τακτοποιούσε το αρνί δεν ήθελε να ακούγεται ο παραμικρός θόρυβος. Στο τέλος της ημέρας ήταν και δεν ήταν στα κανονικά του, καθώς σε κάθε επίσκεψη όλο και κάτι έπινε. Όχι για να ξεχάσει τον θάνατο που σκόρπαγε, αλλά για να τιμήσει το έθιμο, για να τιμήσει το τάμα. Το βράδυ της Ανάστασης, ντυμένος με μαύρο κουστούμι, λευκό καλοσιδερωμένο πουκάμισο και μπλε γραβάτα, αμίλητος συνόδευε τις κόρες και τη γυναίκα του – που ήταν και η ομορφότερη του χωριού – στην εκκλησία. Αρκετά σοβαρός, στεκόταν κάτω από τον πλάτανο της κεντρικής πλατείας και ήταν ο τελευταίος που έπαιρνε αντίδωρο από το χέρι του παπα-Ηλία, στην εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Οι κινήσεις του τυποποιημένες και αρκετά δωρικές. Έκανε έναν φαρδύ σταυρό στο περβάζι της εισόδου με το κερί της Ανάστασης, καθόταν στο τραπέζι, έπινε μερικά ποτήρια κρασί, που συχνά βουτούσε το ψωμί – που ο ίδιος ζύμωνε – και μετά πήγαινε για ύπνο.

Νήστευε όλη τη Σαρακοστή τα πάντα. Το φαγητό του ήταν λιτό: ψωμί, ελιές, ντομάτα, λάδι, σκόρδα και κρεμμύδια χλωρά από το μποστάνι του. Ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα, ξυπνούσε νωρίς και έφευγε με ένα σακίδιο στην πλάτη για το προσκύνημά του. Ανέβαινε τη ράχη ολομόναχος, έφτανε την ώρα που χάραζε, ενώ η Αιδηψός ήταν πνιγμένη στον καπνό από τις κληματόβεργες. Το εκκλησάκι, από τότε που κρέμασαν στη μουριά τον πατέρα του, έστεκε βιγλάτορας στη δική του μνήμη. Ανήμερα του Πάσχα, ξεψύχησε σαν σφαχτάρι. Εκείνος ήταν τριάντα χρονών κι αυτός μόλις έξι μηνών. Μεγάλωσε ορφανός, έμαθε την τέχνη του επιπλοποιού, σκάλιζε το ξύλο με μαεστρία. Τα σκαρπέλα και τα κοπίδια του πάντα τροχισμένα και με τις οδηγίες του δημιουργούσαν αριστουργήματα. Εξαπτέρυγα σε τέμπλα, λέοντες στη βάση επισκοπικών θρόνων, αγγέλους που κρατούσαν καντήλες. Όπως έλεγαν, κελαηδούσαν οι καρυδιές στα χέρια του. Τη Μεγάλη Εβδομάδα τιμούσε τον θυμό του, γύρναγε στις αυλές του χωριού και δώριζε τον θάνατο στα ζωντανά που την Κυριακή του Πάσχα γύριζαν στις σούβλες. Έστρωνε κάτω από τη μουριά ένα μάλλινο υφαντό, το στόλιζε με μια καράφα κρασί, ένα καρβέλι ψωμί, μια φέτα τυρί, μερικά κομμάτια χορτόπιτα και δύο αυγά κόκκινα. Ένα για αυτόν κι ένα για τον πατέρα του. Ο ουρανός γεμάτος αερόστατα που άφηναν οι νέοι του χωριού, κι αυτός εκεί ψηλά, κοντά στον ήρωα της οικογένειας, άδειαζε την καραμπίνα του αρκετές φορές στον αέρα. Αργά το βράδυ κατηφόριζε για το τσαρδάκι του, έχοντας εκτελέσει ακόμη μια φορά το τάμα του.

πηγή: https://culturebook.gr/to-pascha-os-afigisi-penthos-anastasi-elpida/to-pascha-os-afigisi-penthos-anastasi-elpida-to-tama-grafei-o-antonis-d-skiathas/?fbclid=IwY2xjawJ1U1ZleHRuA2FlbQIxMQBicmlkETBud2dadnZrdHBaZU5mM0kwAR5z42Unf5b-VsKinHKd45bXPbaJrx8cVeQAVFA0dXUopWeyPOSqpwYZQ0WpbA_aem_S3HjYEOp8Ad5epMM2KWuYg

Αθωότητα ~ Χρίστος Λάσκαρης

Δεν ξέρει τίποτα η αυγή

όταν χαράζει ευτυχισμένη

και δυναμώνει

και σε μέρα ξετυλίγεται.

τίποτα

απ’ το σκοτάδι που ζυγώνει.

φωτ. Erina Espiritu

Βουβή Εβδομάς (ή Ο Χρόνος με Ποδήλατο και Κρόταλα) ~ Αθανασία Δρακοπούλου

Τη Δευτέρα,

ένας Άγιος με φτερά από μουσαμά,

περπάτησε στην Κατεχάκη

κρατώντας ένα ροδάκινο και μια σάλπιγγα.

Δεν μίλησε σε κανέναν

- ήταν η Βουβή Εβδομάδα.

Την Τρίτη,

οι γυναίκες βάφτηκαν με κάρβουνο

και ξάπλωσαν στις ταράτσες,

διαβάζοντας οπισθοδρομικά τα Εγκώμια.

Το βράδυ, έβρεξε πρόχειρες σκέψεις.

Την Τετάρτη,

ο Ιούδας έκανε delivery

και τον πλήρωσαν σε λέξεις.

Την Πέμπτη,

τα περιστέρια γύρισαν από προσκύνημα

με ραγισμένους ανθρώπους

δεμένους στα φτερά τους.

Ο κόσμος κοιμήθηκε με παπούτσια.

Την Παρασκευή

μια μαυροφορεμένη σάλπιγγα

έπαιξε μπλουζ στον σταθμό Λαρίσης.

Κανείς δεν κατέβηκε.

Το Σάββατο

οι εφημερίδες κυκλοφόρησαν λευκές.

Μόνο στη σελίδα (7)

έγραφε:

“Ανάστα, αλλά χωρίς φωνή.”

Την Κυριακή

Την επόμενη εβδομάδα

βάλθηκα ν’ αιμορραγώ, στο παρτέρι

με τις δίχρωμες βιολέτες.

* Φωτογραφία διαδικτύου.

Απορίες - Αργύρης Χιόνης

Τι νιώθει η έρημος

όταν μακρινός άνεμος

αποθέτει πάνω της ένα σπόρο;

Ξεδιψάει ποτέ το γεμάτο ποτήρι;

Ο δρόμος που τελειώνει σ’ αδιέξοδο

ονειρεύεται άραγε μακρινές αποστάσεις;

Τρέμουν ποτέ τα γόνατα του πανίσχυρου Χάρου;

Οι μεγάλες ψυχές γνωρίζουν άραγε

ότι υπάρχει μόνον ένα μέγεθος θανάτου;

Τα ψηλά βουνά νιώθουνε τάχα

ότι ο κόκκος άμμου είν’ αδερφός τους;

Η μετάνοια θυμάται αλήθεια

ότι κάποτε λεγόταν τόλμη;

Το χέρι που δίνει και το χέρι που παίρνει

ξέρουν ότ’ είναι δυό γλάροι που ζυγιάζονται

πάνω από το κενό της έλλειψης;

Πώς νιώθει τάχα η νύχτα

μ’ όλα τούτα τ’ άστρα στο κορμί της

ωραία ή σημαδεμένη;

Το φεγγάρι όταν το λεν σελήνη διχάζεται;

Τι κρύβει το κρεβάτι κάτω απ’ το προσκέφαλό του

περίστροφο ή όνειρα;

Τα πούπουλα του μαξιλαριού

ονειρεύονται ακόμα τα ύψη;

Πώς πεθαίνει ο μόνος άνθρωπος

πώς τρίζει η ψυχή του ερημίτη

όταν την αγγίζει ο θάνατος

τι κρότο κάνει ένα δέντρο που πέφτει

όταν κανείς δεν είν’ εκεί για να τ’ ακούσει;

Είναι το σκοτάδι που ’ναι τυφλό

ή το φως που σκοντάφτει πάνω του;

(Ἀργύρης Χιόνης ΄΄Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ΄΄Ποιήματα 1966-2000)

8 Μαρτίου ~ Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας

 

 

 

 

 

 

Τα ακριβοθώρητα ~ Κατερίνα Ατσόγλου ( για την Mahsa Jina Amini)
 
Κορίτσια με πόδια γυμνά
λύνουν τα πολύτιμα κι ακριβοθώρητα
μαλλιά τους,
 
σαν τις χαροκαμένες μάνες
που σκύβουν πάνω από των μονάκριβων
τα σώματα.
Τραβούν τα ρούχα τους μοιρολογώντας
και κλαίνε ουρλιάζοντας σαν λύκαινες.
 
Σαν τις κοπέλες που προδόθηκαν
κι έμειναν στους φάρους γαντζωμένες
προσμένοντας τον γυρισμό,
πριν ακουστεί το πρώτο κλάμα.
 
Έτσι κι αυτά, κορίτσια γενναία,
τολμηρά, άφοβα,
κοιτούν στα μάτια τους δυνάστες
ελπίζοντας να τις λυπηθούν
της Θέμιδος οι κόρες.

 

 

 

πίνακας Ξανθίππη Λευθεριώτου

 

 

 

Γιώργος Σαραντάρης ~ Ήταν γυναίκα, ήταν όνειρο

Ἀπὸ τὴ συλλογὴ «Σὰν Πνοὴ τοῦ Ἀέρα».
Ἐπιμέλεια καὶ Ἀνθολόγηση Μαρία Ἰατροῦ.
Ἐκδόσεις ΕΡΜΗΣ, Ἀθήνα 1999.


"J'ai cueilli ce brin de bruyère"
G. Apollinaire


Ἦταν γυναῖκα ἦταν ὄνειρο ἤτανε καὶ τὰ δυὸ
Ὁ ὕπνος μ' ἐμπόδιζε νὰ τὴ δῶ στὰ μάτια
Ἀλλὰ τῆς φιλοῦσα τὸ στόμα τὴν κράταγα
Σὰν νὰ ἦταν ἄνεμος καὶ νὰ ἦταν σάρκα
Μοῦ 'λέγε πὼς μ' ἀγαποῦσε ἀλλὰ δὲν τὸ ἄκουγα καθαρὰ
Μοῦ 'λέγε πὼς πονοῦσε νὰ μὴ ζεῖ μαζί μου
Ἦταν ὠχρὴ καὶ κάποτε ἔτρεμα γιὰ τὸ χρῶμα της
Κάποτε ἀποροῦσα νιώθοντας τὴν ὑγεία της σὰν δική μου ὑγεία

Ὅταν χωρίζαμε ἤτανε πάντοτε νύχτα
Τ' ἀηδόνια σκέπαζαν τὸ περπάτημά της
ἔφευγε καὶ ξεχνοῦσα πάντοτε τὸν τρόπο τῆς φυγῆς της
Ἡ καινούρια μέρα ἄναβε μέσα μου προτοῦ ξημερώσει
Ἦταν ἥλιος ἦταν πρωὶ ὅταν τραγουδοῦσα
Ὅταν μόνος μου ἔσκαβα ἕνα δικό μου χῶμα
Καὶ δὲν τὴ σκεφτόμουνα πιὰ ἐκείνη.

φωτ. Erina Espiritu

Ασφοδελός Λειμών~ Σοφία Π. Σαμόλη (Στην Μαχσά Αμινί από το Ιράν) Σε βλέπω να έρχεσαι με τα μαλλιά ανακατεμένα κάτω από τον βαρύ ουρανό. Σε μονοπάτι παρθένο οι πατούσες αίμα στάζουν μα τα κόκκαλα καλά κρατούν, οδεύοντας στο ξέφωτο μία Ανατολή οργής που διεκδικεί τα χρώματά της. Χτένισε τα μαλλιά σου, το ύφασμα πανί στον αέρα στέργει τα φύλλα που πέφτουν, χαιρετά μία δειλή άνοιξη που αχνοφαίνεται, - αλλάζει ρότα ο χρόνος -. Ανθίζει χωρίς ρίζες, νερό κόκκινο σήμερα νίφτηκε η μέρα. Έρωτας το άνθισμα, υνί σ' αχόρταγη γη που ξυπνά. Γυναίκα μοναδική, του παράπονου, σκάψε, ίδρωσε κι έπειτα σκούπισε με την μαντήλα το μέτωπο, κοίτα τον ήλιο καθώς στεγνώνει τον έβενο μαλλιά σου, κατάματα καίει το φως. Ο ρόγχος του θανάτου σειρήνα, λάδι στων ψαλιδιών τις λάμες, τούφες που αφήνονται στον αέρα τον φόβο φοβίζουν. Ανεξίτηλα τυπώνει η ιστορία, παιανίζει στα απεγνωσμένα μάτια μιας γέννας παιδί δύστοκο, καρπό μένους, χωρίς βραχιόλι στο χέρι προγραμμένο, πόνοι στη μήτρα σεμνοί, ευλογημένο πρώτο κλάμα, ροζ γυμνό. Κλείστε τις φυλακές μάγισσες, στο λίκνο τους φυτρώνει ασφόδελος, σιωπή μονάχα κάντε, ευλαβικά, νυχοπατώντας φτάστε, στους διαδρόμους άπνοα παίζουν και μοσχοβολούν μία χούφτα Άσιμα κορίτσια.

Η Άννυ Κένυ και η Κρίσταμπελ Πάνκχερστ κάνοντας εκστρατεία για τις Σουφραζέτες.

Γυναίκα ~  Αθηνά Ζωγράφου

Δεν μ' ακούς

που σου μιλώ...

Κοίτα με

Σου μοιάζω

Τι κι αν έχω άλλη μορφή;

Δες μέσα μου βαθιά

Ορατές οι ρωγμές μου,

για να μπεις.

Έχω μια καρδιά,

όπως εσύ.

Πονώ,χαίρομαι,

όπως εσύ.

Αγαπώ

Αγαπώ κάθε ψυχή 

που γαλήνη και στοργή γυρεύει.

Γεννώ

Στα σπλάχνα μου

το μέλλον κυοφορώ...

Κοίτα με

Βαθιά εντός μου.

Μην αποστρέφεις 

το βλέμμα σου.

Είμαι εγώ

Η μάνα σου

Η γυναίκα σου

Η αδελφή σου

Η κόρη σου

Ίδιος έρωτας μας γέννησε

Ίδιος έρωτας 

θα μας αναγεννήσει...

Κοινή η μοίρα μας

πάνω στη γη

Κοινή η μοίρα μας

μπροστά στο τέλος...

Πιάσε μου το χέρι

Μην με πονάς...

 

 

 

 

 

Είμαι γυναίκα ~ Πόλα Κουραντίδου 

 

Είμαι γυναίκα !

Μια από τις πολλές που κυκλοφορούν

ανάμεσά μας .

Γιορτάζω !

Έτσι ορίστηκε μέσα από τους αμέτρητους συνεχείς αγώνες

για την κατάκτηση δικαιωμάτων για την ισότητα.

Είμαι εκτεθειμένη σε ακραία καιρικά φαινόμενα.

Δοκιμασμένη σε τεστ κοπώσεως, και αναβάσεις.

Ενίοτε και σε κατολισθήσεις. Επιτυχώς!

Τα μάτια μου ξέρουν να ικετεύουν

τα χέρια μου να σφίγγουν ,να πνίγουν κάθε φόβο και

ανασφάλεια.

Το μυαλό μου να υφαίνει ακατάπαυστα σχέδια αγάπης

στον ακούραστο αργαλειό της ψυχής μου.

Τα μαλλιά μου να σκεπάζουν την αμηχανία σου

Ο λαιμός μου αμφορέας Γεωμετρικής περιόδου.

Η αγκαλιά μου απέραντη όαση στην έρημο.

Ο κόρφος μου ζεστός και μυρωμένος.

Το σώμα μου καμωμένο να λατρεύει την ηδονή και

την μητρότητα.

Τα πόδια μου να πατούν γερά στη γη, ιδίως όταν

πεισμώνω. Κτητική όταν σε θέλω..

Καρφώνω την ματιά μου στην κρεμάστρα , αν ξέμεινε

κάποια ζακέτα.. Εγώ είμαι που ρωτάω..

-Θ΄ αργήσεις παιδί μου? και αν δεν πάρω απάντηση

την πόρτα ανοίγω , και τρέχω με λυμένα μαλλιά

που;

- Για να σε βρω παιδί μου !

Είμαι γυναίκα! Ταγμένη στους ρόλους μου

πιστά παραδομένη.

Σήμερα 8 Μαρτίου γιορτάζω.

 

 

Ζωγραφική: Πόλα Κουραντίδου

 

 

 

Υπερμετρωπία ~ Ξανθίππη Λευθεριώτου

Σαν ζύγωνε το βράδυ

άπλωνε την πετσέτα στα γόνατα

και μια λεκάνη νερό

για τα πόδια του.

Τα χέρια δεν τα κοίταζε ποτέ

ήταν τα ίδια

αυτά που είχε ράψει

το χάδι της.

Τα πόδια μόνο κοίταζε

τη σούστα απ' το σουμιέ

τα ελατήρια απ' το στρώμα

τις γρίλιες απ' την κάμαρη

και το βραχιολάκι της

με το κοχύλι πατημένο

στο πάτωμα

που όλα τα είχε δει.

 

 

Βικτωρία Μαργαριτοπούλου: Η πρώτη γυναίκα γιατρός που γράφτηκε το 1924 στον ΙΣΘ

 

 

 

 

Γεράσιμος Δενδρινός ~ Απέραντες συνοικίες, Τόμος Α΄ [Απόσπασμα 5.Η μελωδία της ευτυχίας]

 [...] Ο αετός έπνεε, τώρα, τα λοίσθια, οι τούμπες στον αέρα είχαν πολλαπλασιαστεί, και, απ' ό,τι φαινόταν, ο Συμεών είχε δίκιο για τα ζύγια της ουράς. Ήμουν καταρρακωμένος, γιατί πάλι τα πράγματα γίνονταν έτσι όπως τα ήθελε η γιαγιά. Η Τέσι γελούσε για την κατάντια του αετού μου κι ο πατέρας πήρε τον σπάγκο στα χέρια του. Με το ένα χέρι τραβούσε, ενώ με το άλλο ξανάφηνε τον μαζεμένο σπάγκο, με αποτέλεσμα να μην κατεβαίνει καθόλου ο αετός και τ' ακροβατικά νούμερα να συνεχίζονται.

"Να τον αφήσουμε να πέσει στην Ελευσίνα!", πρότεινε θριαμβευτικά η γιαγιά, αλλά ο πατέρας έκανε δυο βήματα στο πλάι, γιατί φοβόταν μήπως ο αετός πάρει νέα τούμπα. "Μα, είσαι στα καλά σου βρε Θοδωρή, που δίνεις σημασία σ' έναν ψωροαετό;", του φώναξε, κι εκείνος, αδιάφορος για τα λόγια της, συνέχιζε με αγωνία να μαζεύει τον σπάγγο. 

Ο ουρανός είχε για τα καλά σκοτεινιάσει. Τα μολυβένια σύννεφα πίσω απ΄τα καράβια της Ελευσίνας είχαν γρήγορα σκεπάσει τον υπόλοιπο ουρανό. Οι πιο πολλοί αετοί κατεβαίνανε χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα - ήταν κι αυτό τύχη με τόσον αέρα. 

"Για δώσε μου κανένα απ΄τα πούρα σου, για να δω πώς είναι...", παρακάλεσε η γιαγιά τον θείο.

Ήταν πολύ αστεία έτσι όπως το κρατούσε ανάμεσα στα δάχτυλα, γι΄αυτό και βάλαμε τα γέλια. Πλησίασε τον βράχο που ήτανε δεμένος ο σπάγκος και βάλθηκε να καπνίσει με την ησυχία της - έτσι νομίσαμε. Μα, μόλις κάθισε πάνω στην πέτρα, έκοψε η παμπόνηρη τον σπάγκο με την καύτρα του πούρου. Αυτός, όμως, γλίστρησε μέσα από τα χέρια του πατέρα τόσο γρήγορα, που μόλις που πρόλαβε να φωνάξει δυνατά απ΄την έκπληξη. Έβαλα τα κλάματα όταν είδα τον αετό να παρασύρεται απ΄τον αέρα, σαν χορεύτρια που έχασε τον βηματισμό της, γιατί ξαφνικά υποχώρησε το παλκοσένικο. Ο πατέρας ξαμολήθηκε πίσω του. Ήταν απ΄τις στιγμές εκείνες που είχαμε μαζί με τον πατέρα την ίδια τύχη - μας απειλούσε η παγαμποντιά της γιαγιάς, σε σημείο να γίνουμε ρεζίλι. Έτρεχε κάτω στην πλαγιά και ξοπίσω του έτρεχα κι εγώ με μια λύσσα, λες και υπήρχε περίπτωση να πιάσουμε τον αετό. Σε μιαν άκρη της πλαγιάς, όπου η κατηφόρα δεν πήγαινε άλλο, μείναμε αρκετή ώρα να τον κοιτάζουμε μέχρι που έπεσε κάπου στην Ελευσίνα.

~~~~

 

Φεύγαμε με τ΄αυτοκίνητο του πατέρα και η γιαγιά με το φορτηγάκι του Συμεών, όταν άρχισε να μπουμπουνίζει και ν΄αστράφτει για τα καλά. Με τις πρώτες σταγόνες, οι παρέες του λόφου τα μάζευαν και κατέβαιναν κακήν κακώς,  ενώ όσοι αετοί δεν είχαν μαζευτεί, αντιστέκονταν πεισματικά στον αέρα. 

Γεράσιμος Δενδρινός ~ Απέραντες συνοικίες, Τόμος Α', εκδόσεις Υψικάμινος, Αθήνα 2024.

Αλέκος Φασιανός

Κωνσταντίνος Λουκόπουλος - σύνθεση από τα ΓΕΝΟΣΗΜΑ

Olive Cotton (Australian, 1911 - 2003) 'The Sleeper' 1939

έρωτας ο Αόριστος

Όμως ο έρωτας είναι αόριστος· όπως ένα λαμπρό πρωινό που είχε υπάρξει στα δόντια του χρόνου αμέσως μόλις ένα κορίτσι με θαμπά ροδομάγουλα συναντήθηκε με μιαν έξαψη αψιά, γεμάτη ήλιο. Έκτοτε έρωτα τον ονομάζει· αόριστο έρωτα.

έρωτας ο Υπερσυντέλικος

Η απάντηση όλων είναι άλλωστε ο έρωτας. Για τα όριά του να μην αναρωτιέσαι. Όλα έχουν υπάρξει εντός μιας απεριόριστης εκδοχής όπου αγαπάμε κι αγαπιόμαστε σαν μέλισσες, εις γάμου κοινωνίαν με ολόκληρη την κυψέλη. Μια τέτοια στιγμή ζυμώνουμε για πάντα. Όσο διαρκεί το δικό μας "για πάντα".

η κοπέλα που φορούσε το χρόνο

Η κοπέλα ελάφι κι η γυναίκα λέαινα είναι δύο εικόνες που συγκλίνουν καθώς όλα οδηγούν προς την εμμηνόπαυση και τη μοιραία απώλεια οστικής μάζας. Στο σπίτι που ζήσαμε σε συναντώ και είσαι ακόμη το κορίτσι μου.

ερυθρή θρυαλλίδα

Α εσύ δροσερή μνήμη των πουλιών στερνό χάδι, γυναίκα μου·

γίνε εσύ η ερυθρή θρυαλλίδα, τα σφυρά των ονείρων διεκδίκησε·

κι αν τρυπήσει της μνήμης το αδράχτι,

σαν στιλέτο αιχμηρό που τη σάρκα ερωτεύτηκε,

τις σκιές των ανέμων

μες στα μάτια διαφύλαξε

και των βράχων το γλυκό, το ανεπαίσθητο φτέρωμα.

ΚΛ - σύνθεση από τα ΓΕΝΟΣΗΜΑ - εκδόσεις ΑΩ - 2021